Dyrektywa SUP w Polsce
Rok 2023 był rokiem, w którym w Polsce zaczęto wdrażać obowiązki związane tzw. dyrektywą plastikową. Jednak nie wszystkie przepisy weszły w życie w tym samym momencie. Obowiązki dyrektywy SUP w Polsce zostaną wdrożone w trzech etapach na przestrzeni 2023 i 2024 roku. W poniższym artykule odpowiem na najważniejsze zagadnienia związane z dyrektywą plastikową oraz opiszę obowiązki nakładane przez dyrektywę SUP w kontekście BDO.
Co to jest dyrektywa SUP?
Dyrektywa SUP, czyli Single-Use Plastics Directive potocznie zwana też dyrektywą plastikową, to akt prawny Unii Europejskiej. Dyrektywa Single-Use Plastics została oficjalnie przyjęta przez Parlament Europejski i Radę Europejską w 2019 roku, a w Polsce weszła w życie 24 maja 2023 roku. Krajowa ustawa, która stanowi implementację przepisów dyrektywy SUP to ustawa z dnia 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej, oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 877).
Cel dyrektywy SUP
Nadrzędnym celem, który przyświeca wprowadzeniu dyrektywy SUP, jest ochrona środowiska, a dokładnie ograniczenie wprowadzania tworzyw sztucznych do obrotu w celu minimalizacji negatywnego wpływu plastiku, jaki wywiera on na naszą planetę. Aby zrealizować ten cel za pomocą dyrektywy SUP, zostały wprowadzone konkretne wytyczne, które muszą być wdrożone we wszystkich krajach członkowskich.
Podstawowe wytyczne dyrektywy SUP to:
- zakaz korzystania z niektórych wyrobów z tworzywa sztucznego
- promowanie alternatyw dla wyrobów z tworzyw sztucznych
- zmiany w projektowaniu i wytwarzaniu wyrobów z plastiku
- pokrywanie kosztów utylizacji produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych przez producentów
- zapewnianie recyklingu produktów z tworzyw sztucznych na odpowiednim poziomie
Zgodnie z powyższymi założeniami dyrektywa SUP będzie dotyczyć: producentów, jednostki handlu detalicznego oraz hurtowego, oraz jednostki gastronomiczne.
Obowiązki wynikające z wprowadzenia dyrektywy SUP wraz z datą od kiedy zaczyna obowiązywać
Jak już wspomniałam wcześniej w Polsce zgodnie z ustawą implementującą europejską dyrektywę, wdrożenie wytycznych SUP podzielono na trzy etapy:
- Etap I wdrożenia dyrektywy SUP – 24 maja 2023 r. wszedł w życie nakaz prowadzenia ewidencji opakowań jednorazowego użytku w części lub w całości wykonanych z tworzywa sztucznego oraz zakazano wprowadzania do obrotu niektórych artykułów jednorazowego użytku wykonanych z tworzyw sztucznych. W przypadku posiadania ww. towarów w swojej ofercie, jednostki hurtowe, detaliczne i gastronomiczne mają możliwość ich sprzedaży lub wydawania do momentu wyczerpania zapasów magazynowych.
- Etap II wdrożenia dyrektywy SUP- 1 stycznia 2024 r. wszedł w życie nakaz pobierania opłaty konsumenckiej od użytkownika końcowego za wydane pojemniki na żywność i kubki na napoje. Zgodnie z dyrektywą SUP do pobieranych opłat należy również doliczać podatek VAT. Pobrane opłaty należy wnosić na odrębny rachunek bankowy urzędu marszałkowskiego zgodnie z województwem, w którym została pobrana opłata, w terminie do 15 marca, za poprzedni rok kalendarzowy.
Opłaty zgodnie z dyrektywą SUP wynoszą:
- 20 groszy dla kubków jednorazowych w całości lub w części wykonanych z tworzywa sztucznego
- 25 groszy dla pojemników jednorazowych w całości lub w części wykonanych z tworzywa sztucznego
- Etap III wdrożenia dyrektywy SUP – 1 lipca 2024. Od tej daty należy zapewnić alternatywne opakowania wykonane z materiałów innych niż tworzywa sztuczne (w tym materiałów ulegających biodegradacji) lub opakowania wielokrotnego użytku. Wejście w życie tego zapisu umożliwi klientom wybór bardziej ekologicznych opcji podczas dokonywania zakupów lub spożywania posiłków na wynos.
Dyrektywa SUP — pamiętaj o podstawowych wytycznych!
– zakaz korzystania z niektórych wyrobów z tworzywa sztucznego
– promowanie alternatyw dla wyrobów z tworzyw sztucznych
– zmiany w projektowaniu i wytwarzaniu wyrobów z plastiku
– pokrywanie kosztów utylizacji produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych przez producentów
– zapewnianie recyklingu produktów z tworzyw sztucznych na odpowiednim poziomie
Dyrektywa SUP w praktyce, czyli jakie produkty zostały zakazane?
Dyrektywa SUP obejmuje zakaz wprowadzania do obrotu produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych tj.:
- opakowania jednorazowe wykonane z oksydegradowalnych tworzyw sztucznych
- sztućce, talerze, słomki, mieszadełka do napojów wykonane z tworzyw sztucznych
- pojemników na posiłki i napoje oraz kubków na napoje ze styropianu
Dyrektywa SUP a BDO
Wdrożenie dyrektywy Single-Use Plastics skutkuje również nowymi obowiązkami względem BDO.
Przedsiębiorcy prowadzący jednostki handlu detalicznego, jednostki handlu hurtowego lub jednostki gastronomiczne, w których oferowane są produkty jednorazowego użytku w części lub w całości z tworzyw sztucznych powinni zaktualizować wpis w rejestrze BDO w dziale II.
Przedsiębiorcy wprowadzający produkty w opakowaniach powinni również posiadać wpis w rejestrze BDO w dziale VI.
Ponadto dyrektywa SUP nakłada obowiązek prowadzenia ewidencji zakupionych oraz wydanych pojemników na żywność, oraz kubków. Rozszerza również zakres sprawozdania BDO dla jednostek gastronomicznych, w którym trzeba uwzględnić ilości nabytych i wydanych produktów jednorazowych zawierających tworzywa sztuczne za okres obejmujący rok sprawozdawczy.
Dyrektywa SUP — kary
Naruszenie nowych przepisów związanych z dyrektywą plastikową może skutkować poważnymi konsekwencjami dla przedsiębiorców. Za nieprzestrzeganie regulacji grożą kary administracyjne, których wysokość może wynosić od 10.000 do 500.000 złotych.
Przykładowe działania, które mogą skutkować nałożeniem kar administracyjnych, to:
- niepobieranie opłat za plastikowe kubki na napoje oraz pojemniki na żywność
- brak informacji o pobranej opłacie na paragonie lub fakturze
- niedopełnienie obowiązku prowadzenia właściwej ewidencji
- wprowadzanie do obrotu produktów z tworzyw sztucznych, które są zakazane
Dyrektywa Single-Use Plastics — podsumowanie
Wraz z wejściem w życie nowych przepisów ograniczono wprowadzanie do obrotu produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych. Nakazano pobieranie opłat od konsumentów końcowych za wydawanie pojemników na żywność oraz umieszczania stosownej informacji na paragonie. Wprowadzono obowiązek ewidencjonowania tych pojemników oraz rozszerzono zakres raportowania do bazy BDO. Nałożono również obowiązek zapewnienia alternatywnych opakowań innych niż zawierających tworzywa sztuczne.
Powyższe wymogi są kluczowe na dla przedsiębiorstw prowadzących jednostki handlu oraz jednostki gastronomiczne. Zachęcam, aby nie bagatelizować nowych wymogów i odpowiednio przygotować swoje firmy, aby sprostać nowym wytycznym, które już zaczynają obowiązywać.
