Co to jest BDO i kogo dotyczy?

Co to jest BDO i kogo dotyczy? BDO, czyli baza danych o produktach i opakowaniach oraz gospodarce odpadami, to system informatyczny, który służy do gromadzenia, przechowywania i udostępniania informacji na temat odpadów oraz wprowadzanych produktów i opakowań na rynek polski. Jest to kluczowy element systemu zarządzania, mający na celu poprawę monitorowania i kontrolowania przepływu odpadów, oraz wyprowadzanych produktów, produktów w opakowaniach czy opakowań na terenie naszego kraju, co w efekcie przyczynia się do lepszego zarządzania środowiskiem.

Akronim BDO często jest rozwijany jako Baza Danych Odpadowych, co może prowadzić do mylnego poglądu, że system ten dotyczy tylko wytwórców odpadów. Niestety tak nie jest, ponieważ w systemie są również gromadzone informacje o wprowadzaniu na rynek polski, szeroko rozumianych produktów czy opakowań. Szczegółowo rozwinę poszczególne grupy produktów i opakowań, które każdy przedsiębiorca ma obowiązek raportować w rejestrze BDO. Mam nadzieję, że w ten sposób przedstawione dane pozwolą łatwiej zrozumieć jakich podmiotów BDO dotyczy. 

Opiszę również obowiązki, jakie są nakładane na przedsiębiorców w zależności od prowadzonej działalności. Temat jest bardzo rozległy, a obowiązki nałożone na przedsiębiorców rozrzucone są po bardzo wielu ustawach dlatego, aby dobrze zrozumieć, kogo dotyczy BDO, ograniczę się do zwięzłego przedstawienia poszczególnych definicji zawartych w ustawodawstwie.  

Wprowadzający opakowania i produkty w opakowaniach a BDO

Definicje:

• Wprowadzającym opakowania jest przedsiębiorca, który wytwarza, importuje, dokonuje wewnątrzwspólnotowego nabycia lub wewnątrzwspólnotowej dostawy opakowań.

• Wprowadzającym produkty w opakowaniach jest przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą polegającą na wprowadzaniu produktów w opakowaniach do obrotu, w szczególności:

1. Wprowadzający produkty do obrotu w opakowaniach pod własnym oznaczeniem handlowym, rozumianym jako znak towarowy lub pod własnym imieniem, nazwiskiem lub nazwą, których produkcję zlecił innemu przedsiębiorcy.
2. Pakujący produkty wytworzone przez innego przedsiębiorcę i wprowadzający je do obrotu.
3. Prowadzący jednostkę lub jednostki handlu detalicznego o powierzchni sprzedaży przekraczającej 500 m2, w których sprzedawane są produkty pakowane.
4. Prowadzący więcej niż jedną jednostkę handlu detalicznego o łącznej powierzchni sprzedaży przekraczającej 5000 m2, w których sprzedawane są produkty pakowane.

Kogo dotyczy BDO w przypadku wprowadzanych opakowań i produktów w opakowaniach?

1. Producenta, importera i wewnątrzwspólnotowego nabywca opakowań
2. Przedsiębiorstwa wprowadzające do obrotu produkty w opakowaniach, eksportujący i dokonujący wewnątrzwspólnotowej dostawy produktów w opakowaniach np. sklepy internetowe, piekarnie, cukiernie, mleczarnie, restauracje, wytwórnie napojów i wody mineralnej, producenci kosmetyków, zakłady produkcyjne pakujące swoje wyroby, importerzy i wewnątrzwspólnotowi nabywcy towarów w opakowaniach, eksporterzy towarów w opakowaniach.

Obowiązki:

1. Wpis do rejestru

Przedsiębiorcy wprowadzający produkty w opakowaniach muszą uzyskać wpis do rejestru. Wpis ten jest dokonywany przez Marszałka Województwa właściwego z uwagi na miejsce prowadzenia działalności. Za wpis do rejestru wymagane jest uiszczenie opłaty rejestracyjnej, natomiast w kolejnych latach konieczne jest opłacanie corocznej opłaty. 

Wysokość opłat:

-100 zł dla mikroprzedsiębiorstw 

-300 zł dla pozostałych przedsiębiorców

2. Ewidencja 

Ustawodawca nakłada obowiązek prowadzenia ewidencji wprowadzonych produktów i opakowań poza systemem BDO. Szczegółowo opisałam ten proces w artykule: Ewidencja wprowadzanych opakowań i produktów a BDO

3. Sprawozdawczość 

Wprowadzający, eksportujący lub dokonujący wewnątrzwspólnotowej dostawy produktów w opakowaniach musi przygotowywać roczne sprawozdania. Sprawozdanie roczne o masach opakowań wprowadzonych do obrotu na rynku krajowym przedsiębiorca składa elektronicznie, za pośrednictwem platformy BDO. Sprawozdanie należy złożyć w terminie do 15 marca kolejnego roku kalendarzowego za rok poprzedni.

4. Opłata produktowa 

Wraz ze złożeniem rocznego sprawozdania należy uiścić opłatę produktową. Opłata produktowa, czyli inaczej opłata opakowaniowa jest nakładana na przedsiębiorcę wprowadzającego do obrotu produkty w opakowaniach. Wysokość opłaty zależy od rodzaju opakowania, jego masy wprowadzonej do obrotu w danym roku kalendarzowym oraz poziomu recyklingu. Każdy rodzaj materiału ma określoną stawkę za 1 kg oraz procentowy poziom recyklingu. Wymagane poziomy recyklingu z każdym rokiem rosną i są różne w zależności od rodzaju opakowania.

5. Publiczne kampanie edukacyjne 

Przedsiębiorca wprowadzający produkty w opakowaniach zobowiązany jest do prowadzenia publicznych kampanii edukacyjnych. Może samodzielnie wykonać ten obowiązek  i przeznaczyć co najmniej 2% wartości netto opakowań wprowadzonych do obrotu w poprzednim roku kalendarzowym lub przekazać środki na odpowiedni rachunek właściwego Urzędu Marszałkowskiego. Obowiązek kampanii edukacyjnych powinien zostać rozliczony do 31 grudnia każdego roku.

Ponadto od 24 maja 2023 roku w życie weszła nowa unijna dyrektywa SUP, czyli Single-Use Plastics, która będzie dotyczyła przede wszystkim sektora HoReCa. Po więcej szczegółów dotyczących nowych obowiązków związanych z dyrektywą SUP zapraszam do artykułu: Dyrektywa SUP dla gastronomii i jednostek handlowych — najważniejsze obowiązki

Wprowadzający torby na zakupy z tworzywa sztucznego a BDO

Definicja i obowiązki:

• Przedsiębiorca prowadzący jednostkę handlu detalicznego lub hurtowego, w której są oferowane torby na zakupy z tworzywa sztucznego przeznaczone do pakowania produktów oferowanych w tej jednostce, jest obowiązany pobrać opłatę recyklingową od nabywającego torbę na zakupy z tworzywa sztucznego. Następnie pobraną opłatę recyklingową od klientów należy wnieść do urzędu marszałkowskiego właściwego dla miejsca prowadzenia twojej działalności.
• Opłacie recyklingowej podlegają wszystkie torby z tworzywa sztucznego, z wyjątkiem bardzo lekkich toreb o grubości materiału poniżej 15 mikrometrów, przeznaczonych do pakowania żywności luzem tj. bułki, warzywa, owoce.
• Stawka opłaty recyklingowej za jedną torbę wynosi 20 groszy + VAT.
• Opłatę recyklingową należy uiścić do 15 dnia miesiąca następującego po kwartale, w którym została pobrana.

Szerzej o opłacie recyklingowej pisałam w tym artykule: Opłata recyklingowa za reklamówki i torebki – 5 najważniejszych informacji.

Kogo dotyczy BDO w przypadku wprowadzania toreb na zakupy z tworzywa sztucznego? 

Przedsiębiorcy prowadzący jednostki handlu detalicznego lub hurtowego, w których są oferowane torby na zakupy z tworzywa sztucznego. 

Oprócz pobierania oraz odprowadzania opłaty recyklingowej do Urzędu Marszałkowskiego, przedsiębiorcy mają następujące obowiązki: 

• Rejestracja w systemie BDO
• Prowadzenie ewidencji zakupionych i wydanych toreb z tworzywa sztucznego poza systemem BDO
• Składanie sprawozdań rocznych w systemie BDO. 

Co to jest BDO i kogo dotyczy?

Pamiętaj – temat BDO dotyczy nie tylko odpadów, ale jego założenia i zakres obowiązywania są znacznie szersze, niż mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka. Również nie każda działalność jest zobligowana do wypełniania takich samych obowiązków i różną się one w zależności od prowadzonego biznesu. 

Wprowadzający produkty (opony, oleje i produkty smarowe) a BDO

Kogo dotyczy BDO w przypadku wprowadzania produktów?

Wprowadzający na rynek krajowy produkty tj. oleje, opony, preparaty smarowe (np. importer, producent opon) lub towary zawierające takie produkty (np. podmioty zajmujące się wewnątrzwspólnotowym nabyciem lub importem,  a także produkcją pojazdów, maszyn, rowerów).

Obowiązki i opłata produktowa

Wprowadzający na terytorium kraju produkty, np. opony, oleje i preparaty smarowe jest obowiązany zapewnić odzysk, a w szczególności recykling. W przypadku nieosiągnięcia wymaganego poziomu odzysku i recyklingu przedsiębiorcy wprowadzający na terytorium kraju produkty mają obowiązek uiszczenia opłaty produktowej.

Opłatę należy uiścić na odrębny rachunek bankowy urzędu marszałkowskiego do dnia 31 marca roku kalendarzowego następującego po roku, którego opłata dotyczy. Nie wnosi się opłaty produktowej, której łączna roczna wysokość dla wszystkich produktów nie przekracza 100 zł.

Ponadto wprowadzający produkty jest zobowiązany do: 

• Wpisu do rejestru BDO
• Prowadzenia ewidencji wprowadzonych produktów poza systemem BDO
• Corocznej sprawozdawczości w systemie BDO

Wprowadzający baterie i akumulatory a BDO

Kogo dotyczy BDO w przypadku wprowadzania baterii i akumulatorów?

1. Przedsiębiorcę, który dokonuje importu, lub wewnątrzwspólnotowego nabycia baterii lub akumulatorów na potrzeby wykonywanej działalności gospodarczej.
2. Przedsiębiorcę, który zlecił wytworzenie baterii lub akumulatorów i którego oznaczenie zostało umieszczone na bateriach, lub akumulatorach.

Należy pamiętać, że podmiot wprowadzając sprzęt elektryczny i elektroniczny, który zawiera baterie lub akumulatory,  a także pojazdy i maszyny, które posiadają baterie i akumulatory, będzie w świetle przepisów wprowadzającym baterie i akumulatory.

Obowiązki BDO dla wprowadzającego baterie i akumulatory 

Wprowadzający baterie i akumulatory jest zobowiązany do zawarcia umowy w formie pisemnej z zakładem zbierającym i przetwarzającym  zużyte baterie lub zużyte akumulatory. 

Ponadto:

• Wpisu do rejestru BDO
• Prowadzenia ewidencji wprowadzonych baterii (poza systemem BDO)
• Corocznej sprawozdawczości w systemie BDO
• Uiszczanie opłaty na publiczne kampanie edukacyjne. 

Wprowadzający baterie lub akumulatory jest obowiązany do finansowania publicznych kampanii edukacyjnych. Opłaty za kampanie edukacyjne nie uiszcza się, jeżeli wysokość środków, które jest obowiązany przeznaczyć na publiczne kampanie edukacyjne, nie przekracza 10 zł w danym roku kalendarzowym.

• Uiszczanie opłaty produktowej 

Nieosiągnięcie wymaganego poziomu zbierania zużytych baterii przenośnych i zużytych akumulatorów przenośnych, skutkuje wniesieniem opłaty produktowej. Obowiązek obliczenia należnej opłaty produktowej powstaje na koniec roku kalendarzowego. Opłata produktowa jest wpłacana na odrębny rachunek bankowy urzędu marszałkowskiego, w terminie do dnia 15 marca roku następującego po roku, którego opłata dotyczy.

• Uiszczanie opłaty depozytowej

Przedsiębiorca prowadzący sprzedaż detaliczną baterii samochodowych kwasowo-ołowiowych lub akumulatorów samochodowych kwasowo-ołowiowych jest zobowiązany do pobrania od kupującego niebędącego przedsiębiorcą opłaty depozytowej oraz do potwierdzenia jej pobrania, jeżeli przy sprzedaży tych baterii lub akumulatorów kupujący nie przekazał mu zużytych baterii, lub zużytych akumulatorów.  Stawka opłaty depozytowej wynosi 30 zł za sztukę baterii samochodowej kwasowo-ołowiowej i akumulatora samochodowego kwasowo-ołowiowego. Nieodebrana opłata depozytowa przekazywana jest na odrębny rachunek bankowy urzędu marszałkowskiego właściwego ze względu na siedzibę tego sprzedawcy, w terminie do dnia 15 marca roku następującego po roku, w którym nastąpiło pobranie opłaty.

Wprowadzający sprzęt elektryczny i elektroniczny a BDO

Przedsiębiorca wprowadzający sprzęt jest zobowiązany do rozliczenia się z wykonania obowiązku dotyczącego osiągnięcia minimalnego rocznego poziomu zbierania zużytego sprzętu, odzysku oraz przygotowania do ponownego użycia i recyklingu zużytego sprzętu na koniec roku kalendarzowego. W przypadku niewywiązania się z tego obowiązku i nieosiągnięcia wymaganych poziomów jest obowiązany do uiszczenia opłaty produktowej.

Kogo dotyczy BDO w przypadku sprzętu?

1. Przedsiębiorcy, który  produkuje i wprowadza sprzęt do obrotu pod własnym oznaczeniem,
2. Przedsiębiorcy, który wprowadza sprzęt do obrotu pod własnym oznaczeniem wyprodukowany przez innego przedsiębiorcę,
3. Przedsiębiorcy, który importuje lub nabywa w ramach UE sprzęt.

Sprzęt elektryczny i elektroniczny został podzielony na 6 grup: 

1.   Sprzęt działający na zasadzie wymiany temperatury

2.   Ekrany, monitory i sprzęt zawierający ekrany o powierzchni większej niż 100 cm2

3.   Lampy

4.   Sprzęt wielkogabarytowy, którego jakikolwiek z zewnętrznych wymiarów przekracza 50 cm

5.   Sprzęt małogabarytowy, którego żaden z zewnętrznych wymiarów nie przekracza 50 cm

6.   Małogabarytowy sprzęt informatyczny i telekomunikacyjny, którego żaden z zewnętrznych wymiarów nie przekracza 50 cm

Obowiązki:

• Wpisu do rejestru BDO
• Uiszczenie zabezpieczenia finansowego za sprzęt przeznaczony dla gospodarstw domowych, do końca czerwca każdego roku
• Prowadzenia ewidencji wprowadzonego sprzętu (poza systemem BDO)
• Corocznej sprawozdawczości w systemie BDO
• Uiszczanie opłaty produktowej.  Wraz ze złożeniem rocznego sprawozdania należy uiścić opłatę produktową w przypadku nieosiągnięcia wymaganego poziomu zbierania, odzysku i przygotowania do ponownego użycia i recyklingu. Podstawę obliczenia opłaty produktowej stanowi średnia masa wprowadzonego sprzętu z trzech ostatnich lat, nie licząc roku rozliczeniowego. Opłatę należy uiścić na odrębny rachunek bankowy Urzędu Marszałkowskiego do dnia 15 marca roku kalendarzowego następującego po roku, którego opłata dotyczy. Nie wnosi opłaty produktowej, w przypadku gdy jej wysokość za daną grupę sprzętu nie przekracza 50 zł.

Wprowadzający pojazdy a BDO

Każdy przedsiębiorca sprowadzający do Polski pojazdy podlega obowiązkom nałożonym przez BDO tj. 

• Wpisu do rejestru BDO
• Prowadzenia ewidencji sprowadzonych pojazdów osobowych i ciężarowych do 3,5 tony oraz wprowadzonych produktów tj. oleje, smary, opony, akumulatory 
• Corocznej sprawozdawczości w systemie BDO

Ponadto wprowadzający pojazdy osobowe oraz pojazdy ciężarowe do 3,5 tony, który wprowadza na terytorium kraju nie więcej niż 1000 pojazdów w ciągu roku kalendarzowego, jest obowiązany zapewnić sieć obejmującą co najmniej trzy stacje demontażu lub jedną stację demontażu i dwa punkty zbierania pojazdów, położone w różnych miejscowościach na terytorium kraju

Temat wprowadzających pojazdy i ich obowiązkach szerzej opisałam w artykule: Handel samochodami a BDO

Wytwórca odpadów a BDO

W rozumieniu przepisów BDO wytwórcą odpadów będzie każda firma wytwarzająca odpady inne niż komunalne. Rozróżniamy dwa rodzaje wytwarzanych odpadów:

• w wyniku prowadzenia działalności, np. warsztaty 
• w wyniku świadczenia usług, np. firmy remontowe

Kogo dotyczy BDO w przypadku wytwarzania odpadów?

W przypadku wytwarzania odpadów ustawodawca przewidział pewne zwolnienia, dzięki którym nie wszystkie przedsiębiorstwa bedą podlegały pod przepisy związane z BDO. 

Zwolnienia te dotyczą tylko niektórych rodzai odpadów i obowiązują do pewnych limitów. 

Dokładną listę odpadów i ich limitów można znaleźć w:  Rozporządzeniu Ministra Klimatu z dnia 23 grudnia 2019 r. w sprawie rodzajów odpadów i ilości odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów, do którego odsyłam zainteresowanych. 

Po przekroczeniu rocznych limitów przedsiębiorca zobowiązany jest do rejestracji w BDO oraz prowadzenia ewidencji. 

W przypadku wytwórców odpadów ewidencja prowadzona jest za pośrednictwem systemu BDO i dzielimy ją na dwa rodzaje:

• ewidencja uproszczona
• ewidencja pełna

Więcej o ewidencji wytworzonych odpadów znajdziecie w artykułach: 

• Uproszczona ewidencja odpadów — co to takiego?
• Ewidencja odpadów — kto ma obowiązek prowadzenia ewidencji odpadów?

Oprócz rejestracji i ewidencji wytwórca odpadów zobowiązanych jest do składania corocznych sprawozdań. Wartym podkreślenia jest też to, że wytwórcy odpadów nie uiszczają opłaty rocznej za utrzymanie numeru BDO w przeciwieństwie do wszystkich wyżej wymienionych przypadków. 

Ankieta BDO – sprawdź w kilku krokach czy podlegasz pod BDO

Dla tych, którzy nadal mają wątpliwości czy powinni zarejestrować się w BDO, stworzyłam bardzo przydatne narzędzie w postaci ankiety, która pozwala określić czy dana działalność podlega bod obowiązek rejestracji w BDO. Ankieta BDO zawiera 8 pytań, a jej wypełnienie zajmuje mniej niż 3 minuty. Zapraszam do wypełnienia przy pomocy przycisku poniżej.

Podsumowanie 

Ci, którzy zapoznali się do końca, z tym ponadprzeciętnie długim jak no moje wpisy artykułem zauważyli, że temat BDO dotyczy nie tylko odpadów, ale jego założenia i zakres obowiązywania są znacznie szersze, niż mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka. Również nie każda działalność jest zobligowana do wypełniania takich samych obowiązków i różną się one w zależności od prowadzonego biznesu. 

Warte uwagi jest też to, że obowiązki wynikające z BDO nie dotyczą tylko dużych firm, czy wręcz organizacji rządowych, ale mogą dotyczyć również małych przedsiębiorców lub nawet działalności jednoosobowych, co często jest bagatelizowane przez mniejsze firmy. 

Mam nadzieję, że powyższy artykuł rozwieje wątpliwości przedsiębiorców, którzy nie są pewni czy powinni zarejestrować  swoją firmę w tym systemie oraz podejmą odpowiednie kroki, aby wywiązać się z nałożonych przez ustawodawcę przepisów. 

* powyższy artykuł ma charakter informacyjny i ma na celu poszerzanie świadomości przedsiębiorców w zakresie obowiązków związanych z Bazą Danych o Produktach i Opakowaniach oraz Gospodarce Odpadami (BDO).